Cocons per hectare of nestelende vrouwtjes per boom?
Bestuiving van voorjaarsfruit door metselbijen alleen is prima mogelijk. Pruimen, kersen en peren zijn voor de Gehoornde metselbij en appels voor een mix van Gehoornde en Rosse metselbijen. Maar hoeveel bijen heeft u eigenlijk nodig om tot een verantwoord bestuivingsresultaat te komen en in welke passende maat is dat uit te drukken? Het veelgebruikte ‘cocons per hectare’ is niet geheel passend. Het aantal in te zetten bijen hangt namelijk niet af van het te bestuiven oppervlakte maar eerder van het aantal aanwezige bloemen en dat varieert per soort en ras. Daarnaast is er sprake van een geslachtverhouding tussen mannetjes en vrouwtjes (sexratio) waar rekening mee moet worden gehouden, deze verhouding verschilt van jaar tot jaar. Dan is er nog het vervliegen van vrouwtjes, dat kan oplopen tot veertig procent of meer. Vorig jaar was het gemiddelde vervliegingspercentage van de Gehoornde metselbijen op onze teeltplaatsen 27%. Hiervoor moet worden gecompenseerd.
Een passende maat om het aantal benodigde bijen uit te drukken, is het aantal nestelende vrouwtjes per boom. Dan wordt meteen duidelijk hoeveel bijen er nodig zijn om tot een verantwoord bestuivingsresultaat te komen. Het mooie van de inzet van metselbijen is dat er een voorspellende berekening gemaakt kan worden die is gebaseerd op uitgebreid onderzoek (o.a Ladurner e.a. 2004, Bosch 2000). Metselbijen blijven namelijk overwegend op het teeltoppervlak vanwege hun beperkte actieradius en verzamelen bij ieder bloembezoek stuifmeel. Ook het aantal bloemen dat een metselbij bezoekt, is redelijk goed uit te rekenen. Wanneer je dan het aantal bloemen per boom kent, is vast te stellen met hoeveel metselbijen er een verantwoord resultaat kan worden bereikt. Voor de Gehoornde metselbij:
- Kersen – één nestelend vrouwtje per boom ( bij 7000 bloemen per boom).
- Peren – één nestelend vrouwtje per drie bomen ( bij 2000 bloemen per boom).
- Appels – één nestelend vrouwtje per drie bomen (bij 2000 bloemen per boom)
Wanneer u de helft van de aangegeven aantallen gebruikt, kunt u met de helft minder hommels en honingbijen een goed bestuivingsresultaat halen. De Bijen bestuivingstechniek adviseert om altijd een bestuiversmix van metselbijen, hommels en honingbijen in te zetten.
Om te bepalen hoeveel cocons u moet aankopen voor een goed resultaat is het alsnog van belang om rekening te houden met de sexratio van de populatie en het gemiddelde vervliegingspercentage van vrouwtjes.
De maat voor de inzet van honingbijen is het aantal ‘bijenkasten per hectare’. In de praktijk zijn de meningen hierover verdeeld. Voor kersen wordt soms vier en soms vijf of zes bijenvolken per hectare aangeraden. Voor de blauwe bessen tussen de vijf en acht. Wat is waar? Dat is moeilijk vast te stellen. Honingbijen blijven niet op het teeltoppervlak en de uitgevlogen bijen die alleen nectar halen, kunnen deze bij bepaalde teelten uit de bloem krijgen zonder een bestuivingsactie. Ze kruipen onder de meeldraden door en laten ze verder ongemoeid. Het is ook niet precies duidelijk hoeveel bijen een honingbijenvolk bevat en welk deel ervan bloemen bezoekt. Een voorspellende berekening zoals dat bij metselbijen mogelijk is, is bij honingbijen daarom niet goed mogelijk. Wanneer je echter op een zonnige dag door een bloeiende kersenboomgaard loopt waar honingbijen, hommels en metselbijen worden ingezet, wordt al snel duidelijk waarom honingbijen een essentieel onderdeel van de bestuiversmix zijn. De aantallen zijn fenomenaal. Overal waar je kijkt vliegen honingbijen. De paden in de boomgaard kunnen ware snelwegen vormen waar honingbijen op een meter of drie hoogte overheen scheren. Alleen honingbijen leveren deze toegevoegde waarde. Voor teelten met een hoog aantal bloemen zoals kersen en blauwe bessen zijn honingbijen daarom onontbeerlijk.
Bloei van de blauwe bessen
Als de temperaturen aan heteind van de week omhoog gaan en de nachten worden warmer zijn de omstandigheden gunstig voor het begin van de bloei. Mogelijk in de eerste week van april. De eerste bloemetjes zijn al open (foto links) en de trosjes met de nog gesloten paars-roze bloemen zijn duidelijk herkenbaar. In de kas staan de bessen in volle bloei. Ook hier is een bestuiversmix belangrijk om alle bloemen goed bestoven te krijgen. (Foto rechts en onder. Foto’s 23-03)
